De Koeientuin

‘Wil je het echt weten? Ik vind het helemaal niks.’ Ik was licht geschokt. Ik had Jan Pape, ex-hovenier, zojuist een foto laten zien van een gloednieuwe ligboxenstal met veel licht, lucht en fraaie, brandschone zwartbonte koeien. ‘Helemaal niks? Hoezo?’, vroeg ik enigszins geïrriteerd. ‘Het enige dat iets met koeien te maken heeft is het voer voor het hek. Verder zie ik alleen maar beton en staal. Dit is een garage of fabriekshal. Geen dierenverblijf’.
Soms heb je de ogen van een outsider nodig om op een nieuwe manier naar iets heel vertrouwds te kijken. ‘Wat zou je dan willen zien?, vroeg ik Jan. ‘Meer kleur en meer natuur, zoiets als dit’. Hij liet me een aantal schetsen zien die me aan Burgers’ Zoo deden denken.
De confrontatie met Jan leverde inspiratie op voor ons project Cowfortable. ´Hoe zou de koe haar stal ontwerpen?´, is de vraag die in dit project centraal staat. We zijn op zoek naar de opvolger van de ligboxenstal. Niet de eisen van de boer zijn daarbij ons vertrekpunt, maar de eisen van de koe. We zitten op het spoor van de ‘vrijloopstal’.. Vorig jaar brachten we daar samen met ASG een rapport over uit (zie www.courage2025.nl). Naast nieuwe vloersystemen richten we ons ook op nieuwe daksystemen, minder emissies, betere inpassing in het landschap en nieuwe toepassingen van sensortechnologie.
Op onze zoektocht bezochten we ondermeer de dierentuinen in Amersfoort en Arnhem. Daar kunnen ze ons alles vertellen over diervriendelijke huisvesting, dachten we. Maar dat viel eerlijk gezegd niet mee. Bij de hokken die je doorgaans niet te zien krijgt (de nachtverblijven) steken onze ligboxenstallen niet ongunstig af. Wat ons vooral bijbleef is dat de ‘handel’ van de dierentuin een ‘kijkspel’ is. En daar kunnen we veel van leren.
Ongeveer in diezelfde periode las ik de resultaten van een onderzoek naar de invloed van planten op mensen. Met een geranium naast het beeldscherm schijnt een secretaresse productiever te zijn, minder stress te ervaren en gelukkiger te zijn. Wat doet een groene omgeving met de gezondheid en productiviteit van de koe? Interessant om eens uit te zoeken.
Als je de heilzame werking van planten, het commentaar van Jan en het kijkspel van de dierentuin combineert, wat zie je dan? De Koeientuin. Samen met een architect, een stallenbouwer, een melkveehouder en Jan vormen we een ontwerpteam. De eerste plaatjes zijn gemaakt en de eerste experimenten zijn in voorbereiding. Binnenkort meer.

Carel de Vries
Projectmanager Courage

SDE flop

‘Gij zult geen geld verdienen’. Dat lijkt het motto waarmee we in ons land duurzame energieproductie stimuleren. 12 cent per kWh of 44 cent per kuub groen gas is wat het op mag brengen. Stijgt de marktprijs dan daalt de subsidie. De bedragen zijn evident te laag. Onderzoek toont aan dat minimaal 16 cent per kWH of 55 cent per kuub gas nodig is. Geen boer investeert bij de huidige regeling in duurzame energie. Je krijgt er bij de bank ook het geld niet voor. Een bedrijf dat in ons land een derde van alle mestvergisters bouwde, ziet nu de omzet volledig verdampen. Alleen in het buitenland wordt nog geld verdiend. Zonder thuismarkt is er voor zo’n bedrijf geen reden hier te blijven of hier te investeren in innovatie. Een falende regeling blokkeert dus niet alleen de omschakeling naar duurzame energie. Ook de technologische en industriële ontwikkeling wordt om zeep geholpen. Nederlandse kennisinstellingen en ondernemingen stonden aan de wieg van energieproductie uit wind, zon en biomassa. Maar nu lopen we hopeloos achter en zijn de belangrijkste leveranciers op onze markt buitenlandse bedrijven. Duitsland heeft nu én de industrie én de duurzame energie (20% groene energie tegen 6% in ons land).
De NL-overheid kiest niet. De minister van Economische zaken zei onlangs nog: de markt zal uitwijzen hoeveel energie er in de toekomst uit kolencentrales, kerncentrales en duurzame bronnen komt. Maar als de overheid niet kiest, bepalen de machtige energiebedrijven en oliemaatschappijen hoe de komende decennia de markt eruit ziet. En die hebben belang hebben bij het zo lang mogelijk handhaven van het huidige systeem. De markt is de expressie van wat we samen willen, wat we afspreken. Beleid, wetgeving kan een markt creëren. In Duitsland is een energiebedrijf wettelijk verplicht om duurzame stroom van de producent af te nemen tegen een vastgestelde prijs (16 cent per kWh) voor 20 jaar. De meerkosten mag hij omslaan over de energie die hij verkoopt. Niks subsidie, de consument financiert rechtstreeks de omschakeling naar duurzame energie. Een aanmerkelijk beter idee dan onze geflopte SDE-regeling. Op www.insnet.org/feedin/ kunt u een petitie tekenen om zo’n systeem ook in ons land in te voeren. Nog een suggestie: een verplichte bijmengregeling voor biogas in het aardgasnet vergelijkbaar met die voor ethanol in benzine. Geef de GasUnie bij wet een harde doelstelling, anders zijn we over 10 jaar nog aan het studeren, experimenteren en subsidiëren.

Carel de Vries
projectmanager Courage